मुक्तक दोहोरिले मुक्तक विस्तारमा ठुलो टेवा पुर्याएको छ (समालोचक : अरुण रेग्मी अवि )

अरुण रेग्मी 

- अरुण रेग्मी (आश्विन ८ ) 

विगत केहि महिना देखि फेसबुकका भित्ताहरु, विभिन्न एफ.एम तथा रेडियोका कार्यक्रममा साहित्यको एउटा विधा “मुक्तक” निकै फस्टाएको देखिन्छ, विभिन्न साहित्यक ब्लगहरु पनि मुक्तक भरिदै गएको छ | नेपाली समाजमा  साहित्य प्रतिको आकर्षण दिन प्रतिदिन बढ्दै गएको छ| पुराना सर्जक साथै नब-सर्जकहरुको जमातले निकै तताएको छ अहिलेको साहित्यिक माहोललाई |

मुक्तक के हो? यसको संरचना कस्तो हो? भन्ने  जस्ता विभिन्न प्रश्न, विचार, विमर्श, बहस मुक्तकमा  बढ्दै गईरहेका छ | नेपाली साहित्यको मुक्तक विधामा लामो समय बिताउनु भएका ब्यतिहरुले मुक्तक बारेको नियमहरु  औल्याईदिनु भएकाले नि मुक्तक बारेको भ्रममा केहि मात्रामा कमि आएको देखिन्छ तर सबै नब-आगान्तुक सर्जकहरुले यसबारेको ज्ञान पाउन सकेको अवस्था छैन | किताबका पानामा सिमित रहेका नियमहरु देश-बिदेशमा छरिएर रहनुभएका सम्पूर्ण सर्जक समक्ष पुग्न सकेको अबस्था छैन |

यहि अबस्थालाई मध्य-नजर गर्दै बिगत केहि महिना देखि मुक्तकको बिकासको लागि चुकुप्रकाश डट साहित्यिक ब्लग ( www.chukuprakash.blogsport.com) ले गर्दै आएको कार्य निकै सह्रानीय छ| चुकुप्रकाश डट साहित्यिक ब्लग ले हरेक महिना मुक्तक दोहोरि संचालन गर्दै आईरहेको छ | मुक्तकको सिंगो विकासको लागि गरिएको यो कार्यमा पुराना तथा नव सर्जकहरुको बाक्लै उपस्थिति रहको छ | यसले के फाइदा पुगेको देखिन्छ भने पुराना सर्जकहरुबाट नव-सर्जक हरुले पनि नजानेको कुराहरु सिक्ने अवसर पाएका छन् | आफ्ना गल्ति कमजोरी कहाँ छ भन्ने स्वाध्ययन नव-सर्जकले गर्न सकेका छन् | चुकुप्रकाश डट साहित्यिक ब्लग ले छरिएर रहेका मुक्तक मनहरुलाई जोड्ने साँघुको रुपमा काम गरेको छ | प्रत्येक पल्ट विभिन्न श्रष्टाहरुलाई मुख्य भूमिकामा राखिन्छ भने  उहाँहरु संग नजिकिँदै मुक्तक सिक्ने अवसर नव श्रष्टा पाएका छन्  |

प्रकाश अर्याल 'चुकुप्रकाश'

ब्लगले आयोजना गरेको मुक्तक दोहोरीमा धेरै भन्दा धेरै सर्जकले आफ्ना मुक्तक प्रस्तुत गर्नु भएको देख्दा नेपाली साहित्य पनि फराकिलो हुदै गएको महसुस गर्न सकिन्छ | केहि सिमित ब्यतिहरुमा निहित रहेको मुक्तकले आज  निकै ठुलो फड्को मारेको छ | यहि खाडल कम गर्न लागि परेको चुकुप्रकाश डट साहित्यक ब्लग आज मुक्तकलाई मन पराउने जमातहरू बीच निकै रुचाईएको एउटा साहित्याकि ब्लगको रुपमा आफुलाई चिनाएको छ|

ब्लगले संचालन गरेको मुक्तक दोहोरि आज ९ औ भाग सम्म आईपुगेको छ | बिगत ९ महिना देखि सुरु भएको मुक्तक दोहिरिलाई फर्केर हेर्ने हो भने मुक्तक विधा खासै रुचाइएको देखिदैन थियो तर आज समय परिबर्तन भएको छ ९ महिनाको यो अवधिलाई मात्रै हेर्ने हो भने पनि मुक्तक बारे जान्न चाहने अनि आफु पनि मुक्तक लेख्ने जमातमा निक्कै बढेको देखिन्छ 

|

मुक्तक दोहोरि को अवधारणा सिर्जना गरेर मुक्तक बिकासमा बलियो मेरुदण्डको रुपमा चिनिनु भएको छ ब्लग का एडमिन तथा कार्यक्रम  संचालक प्रकाश अर्याल ‘चुकुप्रकाश’ | यति छिटो समयमा मुक्तक दोहोरीको प्रभाव सम्पूर्ण साहित्य पारखीमा परेको छ | ऐले फेस्बुकका भितामा मुक्तक दोहोरि , दुइ स्रस्टाबीच मेसेजमा मुक्तक दोहोरि हुन थालेको छ | चुकुप्रकाशको यो कार्य प्रसंशा योग्य छ | मुक्तक दोहोरिले  अझै प्रगतिका खुड्किला उक्लिदै जावोस् सम्पूर्ण टिमलाई मेरो सुभकामना ! जय मुक्तक !! जय साहित्य !!

अरुण रेग्मी ‘अवि अविरल’